عدم النفع 5 میلیارد دلاری ایران از هدررفت گاز مشعل/ فلرینگ گاز بیش از رقم صادرات است
با فرض قیمت 30 سنتی گاز صادراتی ایران، در حال حاضر سالانه بیش از ۵ میلیارد دلار عدم النفع از فلرینگ 18.5 میلیارد متر مکعب بر کشور تحمیل می‌شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، موسسه BP (بریتیش پترولیوم) در آخرین گزارش سالانه خود به بررسی میزان هدررفت گازهای همراه (فلر) در کشورهای دارای منابع هیدروکربوری پرداخته است.
طبق این گزارش، 5 کشور روسیه، ایران، عراق، آمریکا و ونزوئلا به ترتیب 5 کشور با بیشترین هدررفت گاز همراه هستند. در جدول 1 میزان فلر سوزانده شده در هر یک از این 5 کشور آورده شده است.
جدول 1
نکته جالب توجه اینکه طبق آمار BP میزان صادرات گاز ایران در سال 2021 معادل 17.3 میلیارد متر مکعب بوده است، یعنی میزان فلرینگ گاز در ایران بیش از رقم صادرات این کشور است.
*عدم النفع 5 میلیارد دلاری ایران از فلرینگ گاز همراه
در این‌باره، حبیب‌الله ظفریان، کارشناس ارشد انرژی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به عدم‌النفع ناشی از سوزاندن گاز فلر و لزوم جمع‌آوری آنها می‌گوید: طبق آمار BP با فرض متوسط گاز صادراتی به قیمت هر متر مکعب ۳۰ سنت، در حال حاضر سالانه ۵ میلیارد دلار عدم النفع از این محل وجود دارد.
وی گفت: با وجود هدفگذاری برنامه هفتم برای جمع‌آوری ۹۰ درصد این گازها، عملکرد محقق شده بسیار پایین (کمتر از ۱۰ درصد) بوده است. کل سرمایه‌گذاری لازم برای جمع‌آوری عمده این گازها کمتر از ۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود که معادل ارزش یک سال سوزانده شدن آنها است.
* راهکار حل مشکل فلرینگ گاز در ایران چیست؟
ظفریان گفت: فارغ از راهکارهای تنبیهی، یک راهکار تشویقی برای حل این مساله، آن است که اجازه داده شود شرکت نفت گازهای جمع‌آوری شده را صادر کند و از محل صادرات گاز، بازگشت سرمایه طرح‌ها را در مدت یک سال محقق کند.
این کارشناس ارشد انرژی افزود: عمده گازهای مشعل کشور (حدود ۴۲ میلیون مترمکعب روزانه) در قالب گازهای همراه نفت در شرکت ملی نفت، قسمتی از آنها (حدود ۵-۶ میلیون مترمکعب روزانه) در پالایشگاه‌های پارس جنوبی و مابقی در پالایشگاه‌های نفت خام سوزانده می‌شود.
وی اظهار کرد: شاخص دیگری برای گازهای همراه نفت وجود دارد که عبارت است از شدت گازهای همراه که معادل حجم گاز همراه تولید شده تقسیم بر میزان نفت تولید شده است .مطابق این شاخص، وضعیت ایران بدتر از روسیه است، چون روسیه حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، اما به طور کلی در وضعیت متوسط قرار دارد.کشورهای نظیر ازبکستان و ترکمنستان در این شاخص وضعیت بدی دارند.
* وعده وزیر نفت برای به صفر رسیدن فلرینگ گاز همراه تا پایان دولت سیزدهم
هدررفت گازهای همراه در حالی ادامه دارد که بیژن زنگنه، وزیر نفت در ابتدای دولت دوازدهم بر صفر شدن فلرینگ گاز تاکید کرد و گفت: وزارت نفت برای به صفر رساندن میزان سوزاندن گازهای همراه نفت تا پایان دولت دوازدهم برنامه‌های جدی دارد.
با روی کارآمدن دولت سیزدهم جواد اوجی وزیر نفت نیز در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بسته شدن پرونده گازهای همراه تا پایان دولت را وعده داد.
اوجی در این باره گفت: گاز همراه با یک گاز غنی است یعنی فقط شامل متان نیست بلکه شامل محصولات باارزش‌تر پروپان و بوتان و پنتان و هگزان و غیره نیز می‌شود.
وزیر نفت گفت: در حال حاضر سوزاندن و هدررفت این گازهای همراه، موجب آلودگی هوا می‌شوند و از طرفی پالایشگاه‌هایی مثل پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس یا برخی NGLها زیر ظرفیت کار می‌کنند.
وی اظهار داشت: بنابراین برای حل این مشکل، در عرض 6 ماه با هلدینگ‌های قدرتمند کشور، 28 قرارداد جمع‌آوری گاز منعقد کردیم. ما قول می‌دهیم که تا پایان دولت، پرونده گازهای مشعل کاملا بسته شود. ان‌شاالله محدودیت خوراک پتروشیمی‌ها در زمستان با انجام همین پروژه‌ها مرتفع می‌شود. در واقع در این فرآیند دود تبدیل به ارزش افزوده می‌شود.
* 5 طرح جمع‌آوری گاز همراه به ارزش 7 میلیار دلاری روی میز وزارت نفت
تاکنون قرارداد 8 طرح جمع‌آوری گازهای مشعل شرق کارون به ارزش 470 میلیون یورو در تاریخ 12 اسفندماه سال گذشته و با سرمایه‌گذاری هلدینگ پتروشیمی امضا شده است.
طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل با هدف جلوگیری از گازسوزی، رعایت ملاحظات زیست محیطی، ایجاد ارزش افزوده از گازهای سوزانده‌شده در شرق رودخانه کارون و تأمین خوراک پایدار شرکت‌های پتروشیمی تعریف شده است.
آن زمان، محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه پنج طرح اصلی جمع‌آوری گازهای مشعل در کشور داریم که ارزش این پنج طرح حدود ۷ میلیارد یورو است، گفت: طرحی که امروز (12 اسفندماه 1400) انعقاد قرارداد آن انجام می‌شود حدود یک میلیارد یورو است که امروز حدود ۵۰۰ میلیون یورو دیگر در دولت سیزدهم امضا می‌شود.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا پرونده گازهای همراه بالاخره در دولت سیزدهم بسته می‌شود یا اینکه وعده وزیر فعلی نفت نیز همانند وزیر سابق نفت روی کاغذ باقی خواهد ماند.
