دولت از بازار مرغ کنار می‌کشد؟

بحران در صنعت مرغ کشور عمیق‌تر شده است و دولت را به فکر انداخته تا با رفع موانع صادراتی، معضل مازاد عرضه را کاهش دهد و موجب برون‌رفت این بازار از رکود شود. حذف مجوز صادرات یکی از راهکار‌هایی است که دفتر توسعه تجارت وزارت جهاد کشاورزی برای تسهیل صادرات در نظر گرفته است. اما این راهکار تا چه حد تأثیرگذار خواهد بود؟ دبیر انجمن طیور ایران می‌گوید که چندان به تأثیر مثبت این راهکار امیدوار نیست.

صنعت مرغ، روزهای خوبی را نمی‌گذراند. کاهش تمایل مردم به خرید گوشت مرغ در کنار افزایش بی‌سابقه تولید این گوشت، دو عاملی هستند که کاهش قیمت این محصول را موجب شده‌ و صدای اعتراض مرغداران را درآورده‌اند. چندی پیش، خبر معدوم‌سازی جوجه‌های یک‌روزه یکی از بزرگ‌ترین مزارع جوجه‌کشی کشور منتشر شد که خبر از زیان‌ و وجود بحران در صنعت تولید جوجه یک‌روزه می‌داد. بحرانی که حتی به تجمعات اعتراض‌آمیز مرغداران مقابل نهاد‌های دولتی نیز منجر شد. حال این سؤال پیش می‌آید که چه کسی مسئول رکود در این صنعت است؟

دولت مقصر نیست

سعید اصغری‌فرد می‌گوید: افزایش جوجه ریزی در گله‌های مرغ مادر، عامل اصلی کاهش قیمت مرغ است.

اصغری‌فرد معتقد است که تحولات اخیر بازار مرغ، ارتباطی با دولت ندارد. او می‌گوید که سال‌ گذشته، گله‌های مرغ مادر با افزایش جوجه ریزی مواجه بودند و این افزایش، ۶ماه بعد از تولید اثرات خود را نشان می‌دهد. جوجه‌های مرغ مادری که اکنون بعد از ۶ماه به مرحله تولید رسیده‌اند، باعث افزایش حجم تولید مرغ شده‌اند. به گفته اصغری‌فرد درحالی‌که بازار ایران ماهیانه تنها به ۹۰میلیون جوجه نیاز دارد، در ماه خرداد ۱۱۴میلیون جوجه ریخته شده. در ماه‌های اردیبهشت و فروردین هم آمار تولید مشابه خرداد است و این مسئله افزایش تولید گوشت مرغ، مازاد بر نیاز بازار ایران را نتیجه داده است.

البته مازاد عرضه تنها یکی از تقصیرکاران رکود بازار مرغ است. آن‌طور که اصغری‌فرد می‌گوید، شوک آنفولانزا هم چندان در کاهش قیمت مقصر نیست. با شیوع خبر ابتلای مرغ‌های مازندرانی و حتی تهرانی به آنفلوانزا تمایل مردم به خرید مرغ کاهش‌یافته است و کاهش تقاضا برای خرید گوشت مرغ، در کنار افزایش تولید این محصول مازاد بر نیاز کشور، فشار زیادی را بر بازار طیور وارد آورده و باعث رکود شده است. اما آیا راهکاری برای خروج از این رکود وجود دارد؟

صادرات، نجات‌بخش بازار مرغ؟

دولت برای رفع بحران صنعت گوشت مرغ به فکر افتاده است. یکی از راهکارهایی که برای عرضه تولید مازاد بر نیاز مطرح می‌شود، گسترش بازار از طریق صادرات است و این راهکاری‌ است که دولت برای خروج صنعت مرغ از رکود مدنظر گرفته و به همین منظور، سعی در تسهیل فرآیند صادرات گوشت مرغ دارد. سازمان توسعه تجارت ایران برای رفع موانع صادراتی، اعلام کرد که صادرات مرغ تا اطلاع ثانوی، بی‌نیاز از مجوز وزارت جهاد کشاورزی است.

مدیرکل دفتر توسعه تجارت وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که از این به بعد صادرات گوشت مرغ در راستای تسهیل بروکراسی اداری و تنظیم مازاد موجود در بازار، بدون نیاز به اخذ مجوز از وزارت جهاد کشاورزی امکان‌پذیر است. جمال مدرسی گفت: طی ۳ماهه نخست امسال بیش از ۱۰هزار و ۱۰۰تن گوشت مرغ و خروس به کشورهای مختلف صادرشده که نسبت به بهار سال گذشته رشد ۵۰درصدی دارد. وی ادامه داد: ارزش صادراتی هر کیلوگرم گوشت مرغ به‌طور متوسط دو دلار بوده است که البته در برخی از موارد نیز قطعات کوچک‌تر لاشه مرغ برای بعضی سلایق خاص به قیمت حدود ۱.۹دلار صادرشده است.

میزان صادرات گوشت مرغ طی ۳ماهه نخست سال گذشته حدود ۶۵۰۰تن و تا پایان سال گذشته حدود ۷۰هزار تن بود که دولت در نظر دارد در پایان سال جاری آن را در راستای شرایط کنونی بازار داخلی و منطقه‌ای به حدود ۱۰۰هزار تن افزایش دهد ولی آیا کاهش نظارت دولتی، افزایش صادرات را نتیجه ‌خواهد داد؟

تحریم یا مجوز، مانع کدام است؟

موضع تولید‌کنندگان در مقابل این تصمیم جدید دولت چیست؟ سعید اصغری‌فرد می‌گوید که چندان به تأثیر مثبت این اقدام خوش‌بین نیست. بنا بر نظر او، دریافت مجوز‌های صادرات کار دشواری نبود و این مسئله مانعی پیش ‌روی صادرکنندگان به شمار نمی‌آمد. دبیر انجمن ملی طیور ایران عقیده دارد که زیرساخت‌های صادراتی در ایران بسیار ضعیف است. نبود امکانات مناسب برای انتقال گوشت مرغ به خارج از کشور، معضلی است که گریبان این صنعت را گرفته و صادرات را با مشکل مواجه کرده است. اما بزرگ‌ترین مانع، تحریم‌های بین‌المللی است که علیه ایران وضع شده است. اصغری‌فرد می‌گوید که باوجود تحریم‌ها، چندان نمی‌توان به افزایش صادرات گوشت مرغ امیدوار بود.

درحالی‌که گزارش‌ها حاکی از کاهش سهم پروتئین در سبد غذایی خانوار‌های ایرانی دارد، تولید گوشت مرغ در کشور با مازاد روبه‌روست و قیمت این محصول به‌شدت کاهش‌یافته است. کاهش قیمتی که منجر به افزایش مصرف نشده، اما ممکن است زیان مرغداران و کاهش تولید را نتیجه دهد. کاهشی که سبب سخت‌تر شدن دسترسی به منابع پروتئینی در کشور خواهد شد. توجه به صادرات، جدای از رفع معضل مازاد عرضه، می‌تواند موجب ارزآوری و رونق صنعت طیور کشور شود اما به نظر می‌رسد برای افزایش ظرفیت صادراتی، راه دشواری پیش ‌روی صنایع است.